چند نکته در باره قلمه گیری

·         بایدتوجه داشته باشید که دمای ۲۵ درجه سانتیگراد ،  شدت نور آفتاب ، رطوبت کافی تهویه مناسب خاک و مواد قندی عواملی است که ریشه زایی را تشدید می کند

·         وجود جوانه سالم و دور بودن جوانه از محل ریشه‌زایی اثر مساعدی در ریشه زایی دارد. ونیز قلمه های تهیه شده از گیاه جوان بهتر از گیاهان بالع است

·         قلمه زدن در بعضی از گونه های گیاهی در تمام طول سال امکان پذیر است،اما بهتر است آن را در بهار و اوایل تابستان تهیه کرد;زیرا جریان شیره گیاهی در این زمان و هنگام شروع مجدد برگ دهی بیشتر است.

·         وقتی شاخه های جدیدی روی قلمه ظاهر شدند،معلوم میشود که قلمه ریشه دار شده و گرفته است.و زمان انتقال به گلدان دیگر است

·         اگر قلمه را در خاک قرارمیدهید  برای حفظ رطوبت و جلوگیری از آبیای بی مورد سطح آنرا با یک کیسه نایلونی بپوشانید دقت کنید قلمه نباید با کیسه پلی اتیلن تماس یابد

قلمه زدن خشبی

قلمه زنی خشبی معمولاً برای گیاهانی به کار برده می شود که شاخه ها و ساقه های سخت تری دارند قلمه زدن خشبی در فصلی که برگ روی گیاه وجود ندارد، یعنی در فصل پاییز و زمستان و از شاخه های فصل جاری گرفته می شود. اگر قلمه گیری زودتر از این زمان انجام شود، به دلیل اینکه جوانه ها به خواب می روند، ریشه زایی انجام نمی شود.قلمه زدن خشبی طول بیشتر از دو نوع قلمه دیگر و حدود ۵۰ سانتیمتر دارند.بهتر است برش انتهایی قلمه در نزدیکی جوانه یا گره باشد تا ریشه زایی سرعت یابد. ریشه زایی این نوع از قلمه ها سخت تر است. بهتر است شاخه هایی که به سختی مناسبی رسیده اند و سن آن ها به ۳ سال می رسد، قلمه گرفته شود. قلمه خشبی را می توانید برای گیاهانی مانند یاس زرد، پیچ امین الدوله و گل سرخ به کار ببرید.

قلمه زدن نیمه خشبی:

قلمه گونه‌های پهن برگ همیشه سبز را در تابستان از شاخه‌های سال جاری و چوبی‌ها که نیمه رسیده هستند تهیه می‌کنند. این نوع قلمه از قسمت انتهایی شاخه، برگدار و به طول ۱۵-۱۰ سانتی متر است که برگ‌های پایین قلمه را باید حذف کرد و چند برگ جوان در انتهای آن باقی گذاشت قلمه نیمه خشبی در طول سال می تواند انجام بگیرد، ولی اواخر بهار شرایط ریشه زایی بهتر است. برخی از درختچه های زینتی مانند کاملیا آزالیا از این طریق تکثیر می شوند.

قلمه چوب نرم

برای این نوع قلمه گیری حدود ۱۵-۲۰ سانتی متر و یا حتی بیشتر (بسته به نوع قلمه) از ساقه را با قیچی یا چاقوی استریل و تمیز برش می دهید. نکته مهمی که باید توجه کنید این است که برش انتهای قلمه به شکل اریب باشد تا جذب آب راحت تر صورت بگیرد. توجه داشته باشید که قلمه چوب نرم نیاز به یک تا سه جفت برگ دارد تا بتواند مواد مورد نیاز خود را از فتوسنتز برگها بدست آورد قلمه انتخابی را از نزدیک بند ساقه  بردارید تا به سهولت ریشه زنی کمک کند

.سپس قلمه را در بستر تمیز و سبک مانند پرلیت، ماسه تمیز و یا حتی آب قرار می دهیم تا ریشه دار شود. اگر قلمه در بستر خاکی قرار دارد نیازمند رطوبت کافی است چرا که هنوز ریشه ای ندارد تا بتواند آب را از اعماق خاک جذب کند.

می توانید قبل از قرار دادن قلمه در بستر کمی پودر قارچ کش به انتهای قلمه بزنید تا آلودگی به آن وارد نشود. توجه داشته باشید که خاک نباید غرقاب شود قلمه چوب نرم از ساقه های نازک و نرم که در سال جاری رشد می کنند تهیه می شود. مدت زمان قرار گیری گل در داخل آب نیز بسته به نوع گل و شرایط می تواند متفاوت باشد. برای گلی مانند حسن یوسف این زمان می تواند سه الی هفت روز به طول بیانجامد . اجازه دهید ریشه ها کامل شود سپس در گلدانی مناسب آن را بکارید 

گیاهان آپارتمانی مانند شمعدانی، بگونیا، میخک، و دیفن باخیا از طریق قلمه چوب نرم تکثیر می شوند.

قلمه زدن

برای تکثیر گیاهان روش های متعد دی وجود دارد کاشت بذر گیاه،  کشت پاچوشها ، شاخه خواباندن ، قلمه زدن یا قلمه گیری. . . . برخی از گیاهان به دلیل ویژگی های خود به سادگی با قلمه گیری افزایش می یابند بطور کلی استعداد ریشه‌زایی از گونه‌ای به گونه دیگر فرق می‌کند. عوامل موثر در قلمه زنی بستگی به زمان برداشت قلمه ، سن گیاه ، شرایط محیطی ، رعابت نکات بهداشتی و … دارد.از آنجا که این روش یکی از ساده ترین راه تکثیر گیاهان است در این پست و چند چست بعدی به توضیح این عمل می پردازیم

قلمه زدن به چه معنا وچند نوع است :

زمانی که قسمتی از گیاه مادری را برای ریشه زایی از گیاه جدا کنیم، در واقع از روش قلمه گیری استفاده کرده ایم. یک قلمه می‌تواند قطعه‌ای از ساقه، ریشه و یا برگ باشد. قلمه گیری از ساقه گیاه سه نوع قلمه خشبی یا قلمه چوبی، قلمه نیمه خشبی یا نیمه چوبی و قلمه نرم، علفی یا سبز تقسیم می شوند. برخی از گیاهان از طریق  برگ وبرخی از طریق ریشه یا همان پاجوش هم تکثیر می شوند در این پست به توضیح قلمه برگ و ریشه می پردازیم

قلمه برگ:

 بعضی از گیاهان را از طریق قلمه برگ می‌توان تکثیر کرد. این نوع گیاهان استعداد تولید جوانه‌ها و ریشه‌های اتفاقی را در برگهای خود دارند و از این خاصیت استفاده نموده و برگهای آنها را با دمبرگ و پهنک برگ در بستر مرطوب و هوای مرطوب قرار می‌دهند. مانند بنفشه آفریقایی ، بگونیارکس ، سانسوریا.

فلمه ریشه:

بعضی از گیاهان در روی ریشه‌های خود تولید جوانه‌های اتفاقی می‌نمایند که با بهره گیری از این خاصیت اقدام به ازدیاد از طریق قلمه ریشه می‌گردد. لازم به یادآوری است که کلیه گیاهانی که استعداد پاجوش دادن را دارند امکان قلمه زدن ریشه را نیز دارند مانند  برخی از کاکتوسها وسالومنت ها وشقایق

.

پرلیت کشاورزی

پرلیت کشاورزی ( perlite soil ) یک شیشه آتشفشانی انبساط یافته است که با ترکیب اسیدی تا حد واسط است که در محیط آب و یا مرطوب تشکیل می‌شود. پرلیت کشاورزی و باغبانی با زبری ذاتی خود، تداخل ذره ای فوق العاده مناسبی را فراهم می کند که تهویه عالی و بازدهی بالاتر مخلوط خاک را موجب می شود. همچنین به دلیل داشتن ناحیه سطحی وسیع، پرلیت کشاورزی، رطوبت قابل ملاحظه ای را در خود نگه داشته و آن را به بهترین نحو برای رشد و گسترش گیاه آزاد می نماید. پرلیت چگالی بسیار کمی دارد و ترکیب آن به خاک به ویژه خاک‌های دارای بافت سنگین به سبک‌تر شدن بافت خاک کمک شایانی می‌کند و در نتیجه باعث افزایش تخلخل خاک و به تبع آن بهبود تهویه و آبدهی خاک می‌شود. دارای پ.هاش خنثی (۵/۷-۵/۶) است و در بیشتر محیط‌های طبیعی غیرمحلول است. از این رو تغییر قابل ملاحظه‌ای در قلیائیت یا اسیدیته محیط کشت ایجاد نکرده و هیچ گونه خللی برای رشد گیاهان نداردهمچنین به دلیل اینکه عایق گرماست از نوسانات دمایی خاک پیشگیری می‌کند و از این رو در کنترل سرمازدگی ریشه گیاهان موثر است. فرمول شیمیایی پرلیت اکسید سیلیسیم است که همان ماده اصلی تشکیل دهنده خاک است و ترکیبی مشابه ترکیب شیمیایی مواد تشکیل دهنده خاک دارد. از این رو اضافه کردن آن به خاک تغییری در خصوصیات خاک نداده و آسیبی به محیط زیست نمی‌زند

.

کو کوپیت

کوکوپیت(coco peat) نوعی بستر کشت است که با استفاده از الیاف پوست و پوشش میوه نارگیل بهصورت قالبی فشرده تهیه می‌شود.کوکوپیت نسبت به پیت ماس آب بیشتری نگهداری می کند ولی پیت ماس از مواد آلی بر خوردار هست و یک ماده آلی است که از بقایای نوعی خزه های خاص که تقریبآ تجزیه شده اند، تهیه می گردد.
این ماده شبیه اسفنج عمل کرده و آب را تا ۲۰ برابر وزن خود در خاک نگه میدارد، در نتیجه رطوبت خاک بالا رفته، باعث صرفه جویی قابل توجه در مصرف آب و عدم شسته شدن مواد غذایی موجود در خاک شده و ضمن اصلاح خاک از سفت شدن و فشردگی آن جلوگیری نموده و در عین حال در مورد خاکهای سست بر عکس عمل کرده و آنها را فشرده و مناسب رشد گیاه در می آورد و درصد هوای لازم خاک را تامین می نماید ، لذا باعث طولانی تر شدن عمر گیاه و ازدیاد و مرغوب تر شدن محصول میگردد. کوکوپیت، دارای PH ایده آل بین ۵/۶ تا ۶/۵ بوده و به خنثی نمودنPH خاک های قلیایی کمک می کند و موجب جذب مناسب مواد غذایی به ریشه خواهد شد

کوکوپیتهای نامرغوب EC بالایی دارد(نمک ) که قبل از مصرف باید شسته شوند. قالبهای کوکوپیت بر اساس نوع و درصد الیاف و میزان باز شدن پس از جذب آب درجه بندی میشوند. معمولا هر قالب کوکوپیت پس از جذب آب 5تا7 برابر حجم اولیه می شود

کوکوپیت نوعی بستر کاشت از این رو کاربرد واژه "خاک کوکوپیت" از لحاظ علمی صحیح نیست چرا که این بستر  مخلوط با دیگر بستر‌های کاشت نظیر پرلیت و پیت ماس به عنوان بستر کاشت، جایگزین خاک شود

طرزآماده سازی کوکوپیت

ظرف آب باید جا به اندازه کافی داشته باشد.کوکوپیت درون آب در مدت زمان ۱۲ ساعت، بر اثر جذب آب حجیم و از هم باز میشود. مرحله بعدی که باید بر روی کوکوپیت آب کشیده انجام داد این است که کوکوپیت را از آب در اورده و آب اضافی آنرا جدا کنید؛ که اینکار با فشرده کردن آن امکان پذیر هست.کوکوپیت آماده شده را بروی پلاستیک پهن کرده و برای مصارف کشاورزی استفاده میکنید.

پیت ماس

پیت ماس مواد فیبری مرده هستند و زمانی تشکیل میشوند که خزه یا ماس ( moss ) و موجودات زنده دیگر مرده و در باتلاقهای توربی طی چند هزار سال تجزیه میشوند. در واقع معنی لغوی عبارت پیت ماس، خزه تورب است از آنجا که این لایه کلا از لاشه گیاهی و جانوری تشکیل می شود برای همین سرشار از عناصری است که در بافت گیاهان به کار میرود مانند فسفر پتاسیم و نیتروژن پیت ماس تا بیست برابر وزن خود آب جذب می‌کند و برای حفظ رطوبت خاک بسیار عالی می‌باشد. پیت ماس دارای PH خنثی می‌باشد. پیت ماس در رنگ‌های سیاه، قهوه‌ای و سفید در بازار وجود دارد که تفاوت آنها در میزان مواد آلی و بافت پیت ماس می‌باشد. استفاده از پیت ماس به علت رطوبت بالا وجود بیماری های قارچی همچنین وجود بذر علف‌های هرز در داخل آن می‌باشد و یا وجود تخم انواع حشرات از این رو برای استفاده از پیت ماس برای مصارف حساس مانند کاشت بذر کاکتوس و ساکولنت حتماً در ابتدای کار با سم حشره کش و قارچ‌کشی کاملاً ضدعفونی شود.

کاربردهای پیت ماس:
 بستری مناسب برای کاشت بذر
 حفظ رطوبت بستر کاشت و خاک. نگهداری کود و جلوگیری از آبشویی.

 به علت دارا بودن مواد آلی بسیار بالا باعث بهبود خاک می‌شود.
 در ترکیب خاک گل های آپارتمانی استفاده می شود بخصوص انواع کاکتوس ها و ساکولنت ها

کاشت سبزی در خانه

نعنا – ریحان- پیازچه- تربچه- گشنیز – ترخون . . . . .  این سبزیجات علاوه برپر مصرف بودن  سبزی و تازگی خاصی به نمای منزل شما میدهد . شما میتوانید  باکمی صرف وقت وهزینه کم بهترین سبزی چات را در منزل داشته باشید استفاده از ظروف دور انداختنی مثل بطری آب ونوشابه ظرف ماست . . .  میتواند گلدان مناسبی برای شما فراهم آوردکافی ست چند سوراخ در کف ظرف ایجاد کنید

تهیه خاک نیز چندان مشگل نیست وفرمولهای مختلفی برای آن میتوان گفت (خاک نیم سبک برای رشد سبزی جات مفید است به پست آموزش خاک مراجع کنید )  تهیه بذر هم از کلیه مراکز باغبانی یا عطاری ها قابل  تهیه است کاشت  بعضی از سبزیجات از طریق بذر مشگل می باشد (نعنا – ترخون- آویشن. . .) اما می توان نشای آنرا تهیه کرد که در پست بعدی به آن می پردازیمپس روش کار را توضیح می دهم :

ابتدا بذر را جا گانه خیس کنید  حداقل 10 ساعت و حد اکثر 24 ساعت کافی ست بذر را از آب خارج کرده وروی یک روزنامه یا دستمال پخش می کنیم تا اب اضافه گرفته شود  گلدانتان را آماده کنید وبرایش زهکش مناسب تعبیه نمائی

سه چهارم آن را ار خاک پرکنیدو خاک رافشرده نمائی

تعویض گلدان کاکتوس و ساکولنت

به طور معمول تعویض گلدان برای کاکتوس ویاکولنت هر یکسال یکبارو در فصل پایان گلدهی می باشد اگرچه برخی کاکتوس دارها نیمه دوم فصل بهاررا بهتر میدانند   ولی در کل این گیاه بدلیل ریشه های درهم وانبوه با تغییر گلدان میانه خوبی ندارد اما از آنجاکه خاک یکی از مهم ترین منبع تغذیه است این کار لازم است از سوی دیگر زمانی که گلدان جدید خریداری میکنید به منظور جلوگیری از بیماری ویکسان سازی محیط گلدانها این کار ضروری میباشد نکته خیلی مهم اینکه هرگزگلدان تازه خریده شده راقبل از اطمینان  به مجموع گلدانها اضافه نکنید (مطمعن شوید که فاقد بیماری است برای این کار از قارچ کش کاربنـدازیم یا مانکوزب با دوز پائین به صورت اسپره برروی ریشه استفاده شود )

در موارد زیر تعویض گلدان اجتناب باپذیر است

·         وقتی اندازه کاکتوسهای توپی به تبه های گلدان می رسد

·         زمانی که اندازه طول کاکتوسهای استوانه ای از ارتفاع گلدان بیشتر باشد

·         رشد کاکتوس وساکولنت متوقف شود

·         ریشه ها در سطح یا زیر گلدان مشاهد شود

·         خاک سطح گلدان سخت وسفت شود

درهنگام کاشت ویاتعویض گلدان بایددقت شودخاک اطراف ریشه تاحدممکن جدانشودوتوپ ریشه اسیب نبیند هم چنین ریشه به خوبی بازدید شده و ریشه های مرده از گیاه جدا شود پس از تعویض گلدان  از آبیاری گلدان به مدت 4الی 5 روز باید خود داری کرد این عمل موجب می شود

1- احیای دوباره ی تارهای کشنده ی ریشه که در موقع تعویض گلدان آسیب دیده اند.
۲- پینه بستن ریشه های شکسته و زخمی شده در حین تعویض گلدان برای جلوگیری از نفوذ قارچ ها و عوامل بیماری زا.
۳- تحریک گیاه به بازیابی سریع ریشه ها و تولید ریشه های جدید.
۴- آشنا شدن گیاه با خاک جدید و ترکیبات آن
۵- جلوگیری از توقف رشد گیاه در نتیجه ی شوک وارده از تعویض گلدان که اصطلاحا بیماری خواب نامیده می شود.

بعد از تعویض گلدان گیاه را به مدت 3الی 4 روز در محیط سایه قرار دهید

سن گل‌دهی بعضی از واریته های کاکتوس‌ها:

سن گلدهی در انواع کاکتوس و ساکولنت ها متفاوت است  برخی زود به گل میرسند (مانند مرجان) وبرخی دیر مثل کاکتوس اولدمن در سن بالای ۴۰ سالگی به گلدهی می‌رسد اما آنچه در گلدهی بسیار مهم است شرایط نگهداری این گیاه است هرچند کاکتوس ها وساکولنت ها گیاهان کم توقعی هستنداما شرایط نگهداری بسیار مهم است :

خاک نور دما رطوبت سه عامل مهم وتاثیر گذار  در رشد کاکتوس‌ها و ساکولنت ها و به گل نشستن آنها می باشد. برای گلدهی در فصل رشد که برای اکثر گیاهان بهار و تابستان است کاکتوس‌ها به نور زیاد اما غیر مستقیم ویا فیلتر شده (مانند عبور شیشه یا پلاستیک U Vدار)نیاز دارند همچنین خاکی مناسب و غنی (درمورد خاک به پست های قبل مراجعه شود ) ونیز آبیاری نوبتی منظم وکود مناسب اما درفصل خواب (پائیز وزمستان)به نور کمتر و آبیاری و رطوبت بسیار کمی نیاز دارند. به طور کلی دمایی حدود ۸-۱۲ درجه برای خواب کاکتوس وساکولنت ها مناسب است هرچند باز به نوع آن بستکی دارد .در زیر زمان گل دهی برخی از انواع کاکتوس بطور تقریبی ذکر شده است

آستروفیتوم ها بعد از ۳-۴ سالگی
ژیمینو کالسیوم ها بعد از ۲-۳ سالگی
نوتو کاکتوس‌ها بعد از ۲-۳ سالگی
اچینو گرزونی بعد از ۲۵ سالگی
مامیلاریاها بعد از ۲ سالگی
اسپوستوا ها بعد از ۲۰ سالگی
هاورتیاها بعد از ۲ سالگی
فروها بعد از ۵ سالگی
ملوها بعد از ۵-۶ سالگی و بعد از در آوردن سفالیوم
آریوکارپوس ها بعد از ۵ سالگی
کوریفانتاها بعد از ۳ سالگی
افوربیا میلی یا مرجان بعد از ۱-۲ سالگی